TIJ in de media
Tij in Duurzame Top 100 2023
Denktank Tij is opgenomen in de Duurzame Top 100 2023 van dagblad Trouw.
Naar aanleiding hiervan verscheen op 1 oktober een groot interview in Trouw.
Hieronder kunt het het volledige interview downloaden.
‘De seinen staan op groen, maar er verandert weinig’
PZC en EenVandaag hebben in de zomer van 2022 aandacht besteed aan TIJ.
Hieronder het volledige PZC-artikel en een link naar de uitzending van EenVandaag op 4 juni 2022
‘Bij Tata Steel lukte het ook’
(Artikel Ernst Jan Rozendaal in de PZC 31 mei 2022)
Ze willen hun kleinkinderen in de ogen kunnen kijken. Dat motiveert de leden van de kerngroep Tij om de Zeeuwse industrie op een duurzamer spoor te krijgen.
Het eerste succesje is geboekt. De brief die de kerngroep Tij onlangs heeft geschreven aan minister Micky Adriaansens (VVD, Economie en Klimaat) is door de Tweede Kamer op de agenda gezet. Dat maakt het toch tot iets meer dan zomaar een ingezonden mening. ,,Wij kijken met een schuin oog naar de Zeestergroep", zegt Ad Phernambucq. ,,Die is er toch in geslaagd Tata Steel een bocht van 180 graden te laten maken." Nu nog de grote Zeeuwse vervuilers.
Het zijn allemaal oudgedienden die zich al jaren bezighouden met duurzaamheid en klimaat. Zo is Ad Phernambucq een van de oprichters van het Zeeuws Platform Duurzame Ontwikkeling. Thom van Riet werkte onder meer als milieu-ambtenaar bij de gemeente Middelburg en de provincie. Zij zijn de woordvoerders van een groepje bezorgde Zeeuwen die elkaar ontmoetten bij de Zeeuwse afdeling van Grootouders voor het klimaat.
Bedroevend
,,Tij is een onafhankelijk clubje", zegt Phernambucq. ,,Wij zijn ons wat gaan verdiepen in de procesindustrie in Zeeland. Dan hebben we het over Dow, Yara en Zeeland Refinery. Samen zijn die verantwoordelijk voor 30 procent van de industriële CO2 uitstoot in Nederland. Met een kritische benadering zijn we wat dieper gaan graven in hun toekomstplannen.”
Eind 2016 hebben de industrie, de haven, de natuurorganisaties en de overheid in Zeeland de ambities voor 2030 op papier gezet en ondertekend. De uitstoot van schadelijke gassen moest omlaag, fabrieken moesten schoner gaan produceren. ,,Dat waren mooie plannen", vertelt Van Riet. ,,Er zijn ook goede afspraken gemaakt, uitvoeringsgericht, met specifieke doelen. Maar het gaat allemaal veel trager en met veel minder resultaat dan we destijds hoopten. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Ik ben inmiddels met pensioen, maar ik wil mijn achtergrond en mijn kennis blijven benutten. Ik wil mijn kleinkinderen in de ogen kunnen kijken. We proberen allemaal het beste te doen voor het klimaat, maar dat heeft alleen zin als de grootste vervuilers dat ook doen. Als je naar de ambitie 2030 kijkt, zijn de resultaten bedroevend."
We proberen allemaal het beste te doen voor het klimaat, maar dat heeft alleen zin als de grootste vervuilers dat ook doen
Thom van Riet, Tij
Het is niet zo dat Dow, Yara en Zeeland Refinery zich niets aantrekken van het milieu. Ze hebben wel degelijk plannen om duurzamer te worden, maar wat Phernambucq en Van Riet betreft niet de goede. Ze verzetten zich tegen het voornemen om veel overheidsgeld te pompen in het opslaan van CO2 uit die bedrijven in de bodem bij Rotterdam en onder de Noordzee. ,,Technisch kan het en snel ook", verklaart Van Riet. ,,Dat is een voordeel. Maar het veroorzaakt ook honderden scheepsbewegingen per jaar en verandert niks aan de processen in die fabrieken. Wij zeggen: je ontkomt er niet aan om andere grondstoffen te gebruiken en andere producten te maken. Moet je dan nu op korte termijn miljarden investeren in een maatregel die misschien niet meer is dan een overbrugging? Ontwikkel eerst een perspectief voor de lange termijn en beoordeel dan of deze stap handig is."
Tegen de bierkaai
Van de brief aan de minister is een afschrift gestuurd naar de bedrijven. ,,Wij willen graag een dialoog", aldus Phernambucq. Ze realiseren zich dat Tij een klein clubje is zonder macht. Toch hopen ze invloed uit te kunnen oefenen. Van Riet: ,,Ik heb niet het gevoel dat we vechten tegen de bierkaai. Ik schrik als ik jonge mensen moedeloos hoor zijn. Jonge vrouwen bijvoorbeeld die geen kind op de wereld willen zetten. Ik wil graag laten zien dat er altijd perspectief is. Maar daar moet je wel voor knokken."
Ad Phernambucq (l) en Thom van Riet van de Denktank Tij (foto © Johan van der Heijden)
Uitzending EenVandaag, 4 juni 2022
5 Zeeuwen willen grote industriële vervuilers verduurzamen, hoogleraar geeft ze gelijk: 'Industrie loopt 10 jaar achter'
Zeeuwse 'klimaatpensionado's' trekken ten strijde om de drie grootste industriële vervuilers in hun provincie te verduurzamen. Hun zorgen zijn terecht volgens hoogleraar duurzaamheid Jan Rotmans. "De bedrijven voelen de urgentie niet."
"Veel mensen voelen wel dat de klimaatproblematiek op ons afkomt, maar weten eigenlijk niet wat te doen. Als ik naar mijn eigen kleinkinderen kijk, dan wil ik ze perspectief geven. Je kunt de toekomst beïnvloeden, en daar strijd ik voor", zegt Thom van Riet.
30 procent van de totale uitstoot
Hij vormt samen met vier andere 'klimaatpensionado's', waaronder Tjeu van Mierlo en Roel Adriaansens, groep Tij. Ze willen kunstmestfabriek Yara, chemiebedrijf Dow en Zeeland Refinery, de drie grootste uitstoters in Zeeland, verduurzamen.
"Zij zijn verantwoordelijk voor 30 procent van de CO2-uitstoot van de totale Nederlandse procesindustrie", zegt Adriaansens. Inmiddels is hun brief aan de minister van Economie en Klimaat door de Tweede Kamer op de agenda gezet.
Toekomstplannen
"We willen bereiken dat op landelijk niveau de Tweede Kamer zegt dat deze bedrijven alleen hun CO2 onder de grond mogen opslaan als ze een duurzaam toekomstplan hebben", zegt Van Mierlo.
De drie Zeeuwen zijn geen vreemden in de klimaatwereld. Van Mierlo is oud-directeur van de Zeeuwse milieufederatie, Van Riet is werktuigbouw- en milieukundige en was voormalig hoofd van de Milieuhandhaving Industrie provincie Zeeland en Adriaansens was directielid van Dow Benelux en Zeeland Refinery. Hij kent de bedrijven waar hij nu kritiek op heeft van binnenuit.
'Goed dat bewoners van zich laten horen'
Het opstaan van groepjes bewoners is iets wat hoogleraar Duurzaamheid en Transitie Jan Rotmans vaker ziet in het hele land. "Het is goed dat bewoners zich verenigen en uitspreken. Je zag het ook bij Tata Steel bijvoorbeeld. Dit soort invloeden hebben echt effect en moet je niet onderschatten", zegt hij.
Groep Tij doet dan ook goed werk, ziet Rotmans. Hij geeft zelf ook aan dat de Zeeuwse vervuilers flink achterlopen wat betreft hun verduurzaming.
Laag tempo
"Het zijn vooral mooie praatjes", zegt Rotmans. "Kunstmestfabriek Yara geeft aan te willen overstappen naar waterstof. Om dat te realiseren heb je drie windmolenparken nodig op de Noordzee. Waar ze mee willen beginnen is maar 4 à 5 procent van wat ze totaal produceren. Dus als ze het in dat tempo blijven doen dan zijn ze nog wel even bezig."
"En als je de drie bedrijven samen neemt, dan heb je al gauw vijf à zes windmolenparken nodig. Er is niet genoeg groene stroom voor handen en dat is een groot probleem. Ze zullen nu al connecties moeten leggen om dat uit het buitenland te halen. Ik heb niet het gevoel dat ze die urgentie voelen", zegt Rotmans.
Niet alleen overlaten aan huishoudens
"De laatste jaren is er ingezet op het gebruiken van elkaars reststromen. Het zit jammer genoeg vaak aan de achterkant. Er moet een verandering komen aan de voorkant, minder gebruik maken van aardgas tijdens het productieproces", voegt Rotmans toe.
"Er is meer efficiëntie en energiebesparing nodig. Nu verminderen ze het niet, maar slaan ze het op of gaan ze over op reststroom. Je kan het verminderen van aardgas niet alleen aan de huishoudens overlaten."
CO2-heffing
In Brussel willen ze snelle verduurzaming. Iets wat volgens Rotmans zeker gaat helpen. "De CO2-prijzen schieten omhoog. Alles wat je dan niet reduceert, gaat je veel geld kosten. Dat zou voor hen een extra reden moeten zijn om CO2 te reduceren."
"Anders zijn ze er over een aantal jaar niet meer. Als ze niet gaan veranderen is er denk ik geen plek meer voor hen hier." Maar Rotmans houdt de hoop dat de bedrijven niet zullen verdwijnen.
(Auteur: Annefleur van Wanroij)
Bekijk hieronder de uitzending.