Visie van TIJ
De noodzaak dat de procesindustrie een ingrijpende transitie moet doormaken om duurzaam te kunnen produceren staat buiten kijf. Ook voor het voortbestaan van deze industrie is een transitie onvermijdelijk. Wat zijn oplossingsrichtingen en wat is nodig om de wegen naar duurzaamheid te vinden? Denktank Tij heeft deze vragen voor Zeeland geanalyseerd en aansluitend een visie ontwikkeld. Aan de hand van vijf posities toont de analyse een innovatief en aantrekkelijk toekomstperspectief voor de Zeeuwse procesindustrie: technisch kansrijk en op het gebied van grondstoffen, energie en economie voordelig. Én duurzaam.
En mits de juiste stappen tijdig worden gezet. Hieronder vindt u de visie van TIJ in vijf 'posities'.
Rapport: 'Verduurzaming van de Zeeuwse Procesindustrie. Op weg naar een circulaire industrie.' Juni 2023.
Tij heeft haar visie op én analyse van de verduurzaming van de Zeeuwse procesindustrie nu samengevat in rapport. U kunt het rapport hieronder downloaden.
Standpunt Tij over kernenergie
Denktank Tij heeft, mede op verzoek van verschillende partijen, een visie geformuleerd over de noodzaak van kernenergie en de mogelijke komst van kerncentrales in Zeeland, in relatie met de stroombehoefte van de Zeeuwse basisindustrie. Zie hieronder (1 pagina)
Algemene visie van TIJ in het kort
De transitie van de Zeeuwse procesindustrie naar duurzaamheid.
Aanleiding
De drie grootste procesindustrieën van Zeeland, Dow, Yara en Zeeland Refinery, leveren een fors deel van de landelijke emissie van broeikasgassen. In het afgelopen jaar hebben zij hun plannen bekend gemaakt om te voldoen aan de landelijke en Europese klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050. Denktank Tij vindt dat de tot nu toe gepresenteerde plannen te veel beperkt blijven tot de klimaatdoelen en tot de korte termijn (2030). Hierdoor komen fundamentele vragen over de huidige fossiele processen niet aan de orde en wordt niet toegewerkt naar een noodzakelijke brede systeemtransitie. Perspectieven op een duurzame procesindustrie blijven zo buiten beeld. Ook de toekomstbestendigheid van de bedrijven zélf komt ernstig in het geding.
Positie 1 - Verbind de grondstoffentransitie met de energietransitie.
Voor een toekomstbestendige en duurzame procesindustrie is het noodzakelijk dat de plannen voor de klimaat- en energietransitie effectief gekoppeld worden aan de grondstoffentransitie. Dit is nu niet het geval. Ook dient het korte-termijnbeleid afgestemd te zijn op doelen voor de lange-termijn. Voor de Zeeuwse energiecluster moet een nieuwe ‘roadmap’ gemaakt worden die zicht geeft op het halen van doelstellingen voor deze, nauw samenhangende, transities in 2030 en 2050.
Positie 2 - Industriële symbiose is een noodzaak voor transitie.
In een industriële symbiose werken bedrijven innovatief samen om de materialenkringloop te sluiten, emissies en energieverbruik te verminderen en nieuwe businessmodellen te genereren. In de huidige CO2-reductieplannen ontbreekt een visie op de mogelijkheden en de kansen van een dergelijke onderlinge synergie. Door onderlinge procestechnologische afstemming tussen de drie bedrijven kunnen de lineaire en fossiele productieprocessen worden omgezet naar circulaire processen. Grootschalige chemische recycling van kunststoffen en van organisch afval vormt in deze opzet de bron voor de productie van een reeks aan nieuwe basisgrondstoffen.
Positie 3 - Benut systematisch de maatschappelijke kennis en expertise.
Een breed gedragen visie en een heldere gezamenlijke strategie zijn nodig om richting en sturing te geven aan een duurzame industrietransitie. De huidige plannen zijn te zeer gefocust op het belang van de bedrijven zelf.
Voor een meer evenwichtige balans tussen de verschillende belangen én voor een stevig draagvlak is participatie van de vier O’s (Ondernemingen, Overheid, Onderzoeksinstellingen en NGO’s) evident.
Positie 4 - Richt de maatwerkafspraken op de volle breedte van een duurzame ontwikkeling.
De maatwerkafspraken tussen bedrijven en de Rijksoverheid moeten vooral ingezet worden voor het versnellen en samenvoegen van de fundamentele transities (energie, grondstoffen, biodiversiteit). Het nu reeds beschikbare instrumentarium moet hiervoor verder worden ontwikkeld en uitgebreid.
Positie 5 - Zet in op een krachtige en stimulerende regiefunctie voor het transitieproces.
De systeemtransitie die in de procesindustrie moet plaatvinden betekent een ongekende opgave. Dit vraagt om een krachtige processturing en een heldere en consequente regievoering door de overheid, die ook nog eens snel vorm moet krijgen. Centrale en regionale overheid hebben hierin elk een complementaire taak en verantwoordelijkheid.
Denktank TIJ, 27 oktober 2022